امير ساعدي‌داريان، عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي
ران درمر، سفير اسراييل در آمريکا مي‌گويد روابط تل‌آويو- واشنگتن هرگز بهتر از دوره رياست‌جمهوري دونالد ترامپ نبوده است. اين اظهارنظر يک هفته پس‌ازآن صورت گرفت که رييس‌جمهور آمريکا پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را رد کرد؛ اقدامي که باعث شد بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل وي را «شجاع» خطاب کند.
تصميم تازه ترامپ در مورد برجام تنها از سوي اسراييل، عربستان و چند کشور عرب حوزه خليج‌فارس تحسين شد. طرف‌هاي اروپايي توافق به همراه چين و روسيه که نتوانستند مانع اين اقدام ترامپ شوند، صراحتاً اعلام کردند که به توافق متعهد مي‌مانند. پاول پيلار، تحليلگر سابق سيا معتقد است پايان دادن به برجام از ترس اينکه ممکن است اين کشور پس از سال 2025 که موعد پايان تعهدات ايران است، به سمت توسعه تسليحاتي برود مانند «خودکشي از ترس مرگ» است.
ايالات‌متحده در اقدام حزبي ديگري هفته گذشته در اعتراض به آنچه «پيش‌داوري ضد اسراييلي» خواند با صدور بيانيه‌اي از سازمان علمي، فرهنگي و تربيتي ملل متحد موسوم به يونسکو خارج شد. در ماه‌هاي اخير نهاد يونسکو چند تصميم عليه اسراييل داشت. از جمله در ارديبهشت‌ماه گذشته، يونسکو در قطعنامه‌اي از اسراييل به‌عنوان «نيروي اشغالگر» درخواست کرد حفاري‌هاي مداوم، کندن تونل و ديگر پروژه‌هاي خود را در شرق بيت‌المقدس متوقف کند. اين قطعنامه موجب اعتراض شديد اسراييل شد و بنيامين نتانياهو نخست‌وزير اين کشور اين قطعنامه را احمقانه ناميد. در بيانيه آمريکا آمده: «اين تصميم به‌راحتي گرفته نشده است و نمايانگر نگراني آمريکا از افزايش تبعيض‌ها در يونسکو، نياز به اصلاحات اساسي در اين سازمان و ادامه تبعيض ضداسراييلي در يونسکو است.»
کنار هم قرار دادن اين دو تصميم نشان‌دهنده تغيير در تيم سياست خارجي است که به دونالد ترامپ مشاوره مي‌دهند. حال مي‌توان دريافت که نيکي هيلي، سفير آمريکا در سازمان ملل ظاهرا در هماهنگي کامل با جان بولتون، سفير سابق اين کشور در سازمان ملل به تاثيرگذارترين صدايي تبديل شده که در حوزه سياست خارجي در گوش رييس‌جمهور پچ‌پچ مي‌کند؛ دليل ساده اين اتفاق هم اين است که احتمالا هيلي دقيقا همان مطالبي را مي‌گويد که ترامپ مي‌خواهد بشوند.
رکس تيلرسون وزير خارجه، ژنرال جوزف دانفورد رييس ستاد مشترک و جيمز ماتيس وزير دفاع به همراه مک مستر، رييس شوراي امنيت ملي آمريکا خواستار تاييد دوباره پايبندي ايران به برجام بودند. حتي اوزي آراد، مشاور امنيت ملي سابق نتانياهو نيز به‌صورت علني کاخ سفيد و کنگره را ترغيب به تاييد پايبندي ايران کرده بود. ظهور هيلي که از بولتون مشاوره مي‌گيرد، تغيير به سمت راست دولتي است که به سوي گزينه نظامي به‌عنوان راه‌حل مطلوب‌تر از ديپلماسي گرايش دارد و اين امر بيانگر تسلط دوباره سياست خارجي نومحافظه کارانه در واشنگتن است.
جان بولتون که امروز کاخ سفيد به آن رو کرده، در دولت جورج دبليو بوش معاون وزير خارجه و يک سياست‌گذار کليدي در حوزه ايران بود. باوجود آنکه وي به‌عنوان وزير خارجه ترامپ منصوب نشد، حال به‌واسطه ارتباط نزديکي که با جرد کوشنر، داماد ترامپ، مشاور ارشد سياست خارجي وي و دوست و حامي قديمي نتانياهو دارد، ناگهان به بازيگري تاثيرگذار در سياست‌گذاري‌هاي مربوط به ايران تبديل شده است. پولتيکو گزارش داده که بولتون چند روز قبل از تصميم نهايي درمورد اعلام پايبندي ايران، با کوشنر ديدار داشته است.
دولت بوش در اسراييل به طرفداري از سياست‌هاي اين رژيم در کاخ سفيد و کنگره شهرت داشت، با اين حال وقتي بحث به عملکرد ترامپ و دولتش مي‌رسد، هيچ دولتي در آمريکا با اين دولت قابل‌مقايسه نيست. ران درمر اوايل سال‌جاري ميلادي در کنفرانس سالانه آيپک (کميته روابط عمومي آمريکا و اسراييل) گفت: «در خصوص چالش‌هاي بزرگي که اسراييل و آمريکا را درگير مي‌کند، اين نخستين‌بار طي سال‌ها و شايد حتي دهه‌هاي اخير است که هيچ شکافي ميان دو دولت وجود ندارد.» اين اظهارات نشان مي‌دهد که دولت ترامپ چنان رابطه نزديکي با اسراييل دارد که حتي دولت‌هاي معروف به ارتباط با اسراييل از جمله دولت بوش هم با آن قابل‌مقايسه نيستند.
لينک اين خبر در:
يكشنبه 30 مهر 1396